2
(Tháng Tư – Nhớ)
Cuối tháng ba rồi đó Hải. Bao nhiêu năm đã trôi, tau không ngờ và không thể tưởng hơn ba mươi năm đã qua.
Tau nhớ mi! Trong lòng tau bao lần nhớ mi, nhớ nụ cười thật hiền, khuôn mặt trắng, tròn viền mái tóc búp bê. Mi với bài “Nắng Thủy Tinh”, mi với nốt nhạc đầu đời trên phím đàn guitar, dạy cho tau cách đánh.
Hải ơi! Tau có nhiều bạn đến nỗi mi la hoảng tại sao ta có thể có nhiều bạn đến thế. Còn mi chỉ chơi được với ta, Thanh-Loan và vài nhỏ bạn cũ trường Hùng-Vương ngày xưa.
Có lẽ giờ này, mi đã thành bụi bay tung trong trời đất rộng, chỉ mình tau ngồi đây tha thiết mường tượng nhớ mi và những tháng ngày, một đời người không dễ nguôi quên.
Tháng 3 năm 1975, những cây phượng trong sân trường xanh ngăn ngắt, giờ chơi nắng chói chang, đàn bướm trắng thiếu mi.
Hải ạ! Tau buồn lắm vừa vì thiếu mi, vừa vì tình hình hoang mang chao đảo của đời sống, thầy cô giảng bài không còn nụ cười thanh thản, đôi mắt thóang âu lo, đám học trò con gái gần ngày thi tú tài, cũng chẳng chú tâm vào bài vào vở. Trên trang nhất những tờ nhật báo, bao hình ảnh, bao hàng tin tức in đậm từng trận đánh, tình hình chiến sự, Pleiku, Komtum, Ban Mê Thuộc. Phần đông trong lớp mình, ai không có cha cũng có anh trong quân ngũ, tau nhớ vài đứa hốc hác xanh xao, không vì gạo bài thi, mà vì lo cho người yêu ngòai chiến tuyến. Khi ấy mi đang chống chọi với căn bệnh quái ác, bệnh ung thư xương.
Hải! Đến bây giờ tau mới biết ung thư đau đớn thế nào. Khi ấy, tau chỉ biết ngớ ngẩn đến thăm mang vài viên ô mai làm quà, ngồi tán gẫu với mi từ chuyện con kiến con ong đến chuyện hoa tí ngọ, hoa mười giờ. Tau càng vô duyên hơn, khi khoe cho mi biết tau chơi được gam la thứ, gam sol thăng, ngăn phím thứ ba trên cần đàn, trong khi cánh tay trái của mi sưng to gấp ba lần cánh tay của tau. Mi đau lắm không mà tau vẫn nhớ nụ cười thật nhẹ, mi dành cho tau khi tau hát bài hát, hai đứa cùng nhau phổ nhạc, bài hát rất ngắn
Qua con mắt đỏ hao gầy
Dáng buồn như thuở tóc dài lên ngôi
Em về từ lá thu phai
Hắt hiu gió nhẹ cho vừa nhớ nhung
Có còn mơ chuyện trầu cau
Những chiều xưa lá me vần vũ bay
Gió nào trở lạnh không hay
Mà trên sông nước đổ dài buồn tênh
Dáng buồn như thuở tóc dài lên ngôi
Em về từ lá thu phai
Hắt hiu gió nhẹ cho vừa nhớ nhung
Có còn mơ chuyện trầu cau
Những chiều xưa lá me vần vũ bay
Gió nào trở lạnh không hay
Mà trên sông nước đổ dài buồn tênh
Có gì đó thật không công bằng với mi. Mi chưa hề dữ dằn đanh đá, chưa từng bao giờ cau mặt giận hờn, những gì tau biết về mi là những dịu dàng, thẹn thùng e ấp. Lần cuối trong sân chơi dù mi đã sang học ban văn chương, tau ban vạn vật, mi vẫn đứng xem tau cột vạt áo dài, túm ống quần rộng, đánh vũ cầu với nhỏ Thanh ban tóan. Ngay khi ấy nhỏ Phượng đang chơi rượt bắt, đụng vào mi hai đứa ngã lăn cù ra đất, nhỏ Phượng đứng lên, mi thì không. Tụi tau xúm lại mang mi vào phòng y tế, mi ngất lịm, xe hiệu đoàn đưa mi vào nhà thương, tưởng mi bị gãy tay thường thôi, vài ngày sau sẽ vào học lại. Nhưng không phải vậy, cánh tay không lành, mỗi ngày một sưng to lên, mi thôi không đi học. Tau đến mi mỗi ngày, mang bài cho mi chép, vài tuần đầu mi còn chép rồi buông xuôi, sau đó là nhà thương và thuốc. Nhỏ Phượng đau khổ dằn vặt vì nghĩ tại nó mà mi đau. Nhưng bác sĩ bảo không phải vậy, mầm bệnh đã có từ lâu. Bác sĩ đòi cưa xương cánh tay nơi khối ung thư đang hoành hành, mạ mi không muốn đòi chờ một thời gian tìm thầy thuốc khác, thầy Tàu, thầy Ta, thuốc lá, thuốc sắc ai chỉ gì bác đều theo. Tau nhớ tau nếm thử nước cỏ gà mạ giã bắt mi uống, rồi nước rau đắng, rau dấp cá, cuối cùng Hải ơi cánh tay bị cắt bỏ cao hơn cùi chỏ, rồi cao hơn bả vai, chiếc áo mi mặc từ cánh tay nới rộng đến khi không còn gì trong cánh áo. Tau buồn chẳng biết an ủi mi, căn nhà gần hãng thuốc lá Bastos, góc Nguyễn Hòang – Trần Nhân Tôn, căn nhà sơn màu xanh dương, căn gác nhỏ có khoảng lan can rộng, giàn hoa tóc tiên quấn quít quanh chiếc vòm kết bằng tre, che rợp những đóa sao nháy vàng rung rinh theo gío, hoa tí ngọ đỏ au đúng ngọ, cả đám hoa tim tím forget-me-not hai đứa chia nhau sau lần lên thăm trường Võ Bị Đà-Lạt, bỗng dưng như cảnh chùa vắng vẻ, cô chủ dễ yêu không ra ngồi dưới vòm hoa, đàn những bài độc tấu buồn ray rứt nữa, cô chỉ ngồi trong song cửa hướng tầm mắt vời vợi lên vòm trời hạn hẹp, dõi theo bóng máy bay tít tắp mờ dần.
Buổi sáng tháng tư năm 1975, giờ học thứ ba, dinh Độc Lập bị bỏ bom, đám khói đen bốc cao, nhà trường cho học trò về nhà. Tau ghé nhà mi, nghe tin mi vào bệnh viện. Về đến nhà ba tau đang lo lắng không biết tau đi đâu, sau khi ông cụ ghé đến trường. Tau kể mi đã vào bệnh viện trở lại, ông cụ lắc đầu thở dài. Sau đó ông dặn tất cả các con phải ở nhà, ngòai giờ đến trường. Tình hình rất bất an, ông muốn biết rõ các con ở đâu để có việc gì ông có thể đến đón.
Cuối tháng 4 năm 1945, nhiều tin tức biến động, các bác tau từ Nha Trang – Đà Nẵng chạy vào ở nhà tau kể bao điều kinh khủng. Nhỏ Th-Loan ghé vội báo tin mi đi, đi mãi, đi bỏ thế sự, bỏ bạn bè, cha mẹ anh em, tau chẳng gặp lại mi nữa, chẳng biết khóc hay cười, tau đứng ngây người nhỏ Loan vội chạy về nhà, vì hắn cũng đang bị giam lỏng trong nhà như tau.
Cuối tháng 4 năm 1945, nhiều tin tức biến động, các bác tau từ Nha Trang – Đà Nẵng chạy vào ở nhà tau kể bao điều kinh khủng. Nhỏ Th-Loan ghé vội báo tin mi đi, đi mãi, đi bỏ thế sự, bỏ bạn bè, cha mẹ anh em, tau chẳng gặp lại mi nữa, chẳng biết khóc hay cười, tau đứng ngây người nhỏ Loan vội chạy về nhà, vì hắn cũng đang bị giam lỏng trong nhà như tau.
Một buổi tối ba tau bảo :
– Các con chuẩn bị vali hành lý đi, gia đình ta có thể ra đi bất kỳ khi nào.
Tau thảng thốt :
– Đi đâu thưa ba.
Ông bảo :
-Ba phải đi theo nhiệm sở.
Tau hỏi tại sao, ông chỉ lắc đầu.
Một buổi chiều trời bỗng dưng chùng thấp, nắng biến mất, không gian ngột ngạt nín thở, ba tau về nhà chiếc xe buýt trong sở của ông đi theo. Ông vào nhà bảo các con thay quần áo, mang hành lý ra xe, nhà gởi lại cho các bác. Tụi tau riu ríu đi theo, chẳng biết đi đâu, đến đâu.
Tau nhớ con đường Hồng-Thập-Tự hôm ấy hàng cây dầu nín lặng, lá quên không khóc, rồi đường Trần-Qúy-Cáp vòm me xanh ủ rũ cúi đầu. Trong xe ba tau nhìn thẳng phía trước môi hơi mím, các em ngồi im không nhúc nhích, ngay cả út Ch. gần năm tuổi, ngày thường hay nô đùa cùng các chị ngày đó cũng ngoan ngõan ngồi im. Tự dưng Hải ạ tau khóc òa, qua màn nước mắt những chiếc xe đạp vội vã, những chiếc xe honda vụt qua, hình như người nào cũng sao ấy, cảm giác mình đang đi đâu đó không bao giờ về nữa làm tau điếng chết tòan thân. Các em quay nhìn, lau vội nước mắt nuốt nghẹn vào trong tau nói lảng: “Chị nhớ chị Hải”.
Chiếc xe tiến vào căn biệt thự trên đường Công-Lý, tiếng sỏi lạo xạo khi chiếc xe từ từ vào sân. Từ đây xe đưa cả nhà tau vào sân bay Tân-Sơn-Nhất cùng với ông Merchant, người ba tau làm việc dưới quyền. Ngày hôm ấy là ngày 23 tháng 4 năm 1975. Những người lính gác cổng phi trường khuôn mặt như tượng, vũ trang đầy đủ. Tau nghĩ mãi đến mi, quên mất bao điều đang xảy ra quanh mình, tau nhớ mi, cứ lâng lâng nhớ mi. Ngày đám ma, trốn ba, đạp xe đến nhà mi, chậm mất rồi cổng nhà đã khóa, tất cả đã hòan tất, mọi người đã đưa mi ra huyệt. Trở lại lần nữa, ba mạ mi vừa về, anh Minh nhìn tau, mạ mi ôm tau cùng khóc. Thắp nén hương cho mi, mắt mi long lanh, nụ cười mãn nguyện.
Buổi ăn tối cùng ông Merchant, nghe loáng thoáng ông nói:
– Không nơi nào đẹp bằng quê hương xứ sở của chính mình.
Gia đình tau ở trong tạm trong một phòng của lính ngay trong sân bay, ngày hôm sau có thêm nhiều gia đình khác đến nữa, ai cũng mang khuôn mặt thật lo âu. Tau hỏi ba:
-Mình sẽ đi đâu?
Ba tau trả lời:
-Có thể sang Thái Lan hay Phi Luật Tân, có thể sang Mỹ.
Tau lo âu hỏi thêm:
-Tại sao hả Ba.
Ba trả lời:
-Chuyện chính trị con biết làm gì, để ba xem tình hình thế nào?
Tau buồn ghê gớm Hải ạ, sống xa nhà một đêm dường như cả thế kỷ, bầu trời vằng vặc, tiếng máy bay lên xuống, tiếng xe cam nhông, những vầng bụi sau xe nhất là ánh nắng, ánh nắng khi rọi xuống phi đạo hình như bốc lửa. Rồi trời đổ mưa, mùi đất bốc lên nồng nặc, vài bóng người thóang qua tất cả đều là lính, có vài nhân viên không mặc quân phục đi qua. Ba tau hỏi:
– Các con muốn về hay đi?
Tau trả lời:
-Về nhà đi ba.
Ba trầm ngâm
– Chắc tình thế không đến nỗi nào, quân lực ta hùng mạnh, làm sao VC có thể tràn vào Sài Gòn, ba lo sợ cho các con, chế độ cộng sản không thể nào chấp nhận được. Ra ngọai quốc không có mạ ba cũng không an tâm.
Sáng ngày 25 ba hỏi lần nữa :
– Mình về hay đi? chuyến bay sẽ đến lúc 10:30?
Tau khẳng định:
– Con muốn về.
Các em hùa theo:
– Về nhà đi ba.
Chuyến xe chở gia đình tau ra khỏi sân bay, xe quân cảnh phải mở đường vì bên ngòai cổng nhiều người qúa, họ đứng tràn sang bãi đất trống trước Tổng-Tham-Mưu đen nghịt người là người, tau chỉ biết lòng mình vui lắm, sắp trở lại được nhà xưa, căn gác nhỏ, trở lại được với ngày thường. Con đường Công-Lý bỗng như mở hội, mấy nhỏ em tau cũng vui ra mặt. Nhưng Hải ơi khúc ngoặc này là cả chuỗi dài tang thương cho gia đình tau và cả miền Nam Việt Nam. Khi trở về, không điều gì còn như xưa nữa.
Ngày 26 tháng 4 năm 1975, sau khi trở về nhà, tất cả mọi người chung quanh đều hốt hỏang, ba tau nín lặng, các chú các cô ghé nhà tau nườm nượp, chợ búa sôi động, ai cũng mua đồ khô dự trữ, từ thuở còn bé đến lúc ấy tụi mình có đứa nào biết đến chiến tranh thế nào đâu, chiến tranh chỉ trên phim ảnh, trên truyền hình. Lúc ấy tau bỗng hiểu mơ hồ chiến tranh đang có, đang đến thật. Tổng thống đọc diễn văn kêu gọi toàn dân tử thủ, sát cánh cùng quân đội, rồi tổng thống từ chức, người khác lên thay. Vùng I, vùng II, vùng III tướng này lên tướng kia xuống, hải, lục, không quân di chuyển từng giờ. Hạ viện thượng viện họp liên tục. Mỗi giờ trong ngày đều có điều gì đó rất kinh khủng xảy ra. Vùng ngọai thành Hóc-Môn, Củ-Chi giặc đến gần, tiếng súng ầm ì kinh hỏang, rồi sân bay bị thả bom, rồi từng đàn máy bay trực thăng trên bầu trời, như bầy chuồn chuồn chạy bão, rồi tiếng súng đì đùng suốt đêm ngay trong thành phố. Ba tau ngồi lặng cùng tụi tau chung quanh, vài viên đạn xuyên thủng nóc nhà, có viên sướt vào tay cô em thứ ba còn nóng bỏng, nó sợ khóc thành tiếng, ba tau ôm các con vào lòng, ông nói:
– Can đảm lên các con.
Cả nhà thức trắng đêm, buổi sáng 29 nghe tin VC về đến Phú-Lâm, mi nhớ cái hồ bơi tụi mình thường đạp xe xuống đó không? Rồi trại lính tan hàng rồi cướp bóc hôi của, rồi sáng 30 tháng Tư trên radio lời đầu hàng của tổng thống ba tau khóc, cửa nhà tau khóa chặt. Rồi dân chúng chạy đôn đáo tìm đường trốn Việt Cộng. Anh Thắng đang học quân sự trên trường bộ binh Thủ Đức, gõ cửa vào nhà, áo quần xốc xếch anh bảo :
– Chú ơi trường cháu tan rồi, xác lính đầy đường, quần áo quân phục đầy đường, tại sao chú còn đây ?
Ánh mắt anh hoảng loạn, anh khoe ba tau khẩu súng lục anh còn giữ không chịu vứt đi, chính khẩu súng này đã kết liễu sinh mạng anh, ngày những tên Việt Cộng 30 tháng tư đến nhà đòi bắt anh đi học tập cải tạo.
Hải ơi! sau ngày đó nhiều Việt Cộng 30 tháng tư lắm, tên kế bên nhà tau là tên chỉ điểm lấy công với thành phần “cách mạng”, để chúng đến bắt Ba tau đi mất, chúng muốn lấy căn nhà gia đình tau đang ở. Trong trường mình học cũng có ba bốn đứa là Việt-Cộng, làm sao mi tưởng ra nỗi ngỡ ngàng tau gặp phải khi nhỏ Minh đội nón tai bèo trở lại trường lên giọng chưởi bạn bè ngày cũ.
Ngay góc đường nhà mi chiếc máy bay trực thăng rớt máng trên cột điện, một chiếc khác ngay góc đường Lý Thái Tổ – Ngã Bảy, nước mắt tau cứ lăn dài khi nhìn cơ man nào là xác chết trên đường Lê Văn Duyệt – ngã tư Bảy Hiền, dấu đạn đầy trên những tường nhà, mi nhớ trại Hòang Hoa Thám gần đó không, tụi mình đến trình diễn văn nghệ giúp vui, các anh lính mũ đỏ oai hùng thân thiện, ai còn ai mất, khi tau theo ba tau lên bác Cả. Tới nhà bác cửa mở toang, bên trong đồ đạc ngổn ngang, vài người lạ mặt vẫn còn đang lựa chọn thứ nào khiêng ra được. Gần cư xá sĩ quan Bắc Hải, người ta vào quân tiếp vụ, khiêng gạo thịt, đồ hộp trên lưng đi ra từng hàng dài như đàn kiến. Tau không sợ, chỉ mở to mắt nhìn, ba tau bắt đầu kể về VC, chủ nghĩa cộng sản những phi nhân phi lý, không tưởng. Ông cụ đã từng trong quân ngũ, ông cụ đã từng nếm mùi cộng sản, nhưng ông không được trông thấy sự tàn phá về giáo dục văn hóa của chủ thuyết cộng sản, vì chúng đã bắt ông ngay cuối tháng năm –1975. Không nhân, lễ, nghĩa, trí, tín, không trung không hiếu, không trên không dưới, không thiên đàng không địa ngục, tất cả chỉ có bác và đảng, tất cả chỉ trên vài kilogram gạo mỗi tháng tiêu chuẩn, một miếng thịt đủ để giết mạng người. Hải ơi còn nỗi sợ hãi nào hơn, những giận ghét căm thù chúng bơm vào trí óc non nớt con trẻ, những mầm non của tương lai.
Ngay góc đường nhà mi chiếc máy bay trực thăng rớt máng trên cột điện, một chiếc khác ngay góc đường Lý Thái Tổ – Ngã Bảy, nước mắt tau cứ lăn dài khi nhìn cơ man nào là xác chết trên đường Lê Văn Duyệt – ngã tư Bảy Hiền, dấu đạn đầy trên những tường nhà, mi nhớ trại Hòang Hoa Thám gần đó không, tụi mình đến trình diễn văn nghệ giúp vui, các anh lính mũ đỏ oai hùng thân thiện, ai còn ai mất, khi tau theo ba tau lên bác Cả. Tới nhà bác cửa mở toang, bên trong đồ đạc ngổn ngang, vài người lạ mặt vẫn còn đang lựa chọn thứ nào khiêng ra được. Gần cư xá sĩ quan Bắc Hải, người ta vào quân tiếp vụ, khiêng gạo thịt, đồ hộp trên lưng đi ra từng hàng dài như đàn kiến. Tau không sợ, chỉ mở to mắt nhìn, ba tau bắt đầu kể về VC, chủ nghĩa cộng sản những phi nhân phi lý, không tưởng. Ông cụ đã từng trong quân ngũ, ông cụ đã từng nếm mùi cộng sản, nhưng ông không được trông thấy sự tàn phá về giáo dục văn hóa của chủ thuyết cộng sản, vì chúng đã bắt ông ngay cuối tháng năm –1975. Không nhân, lễ, nghĩa, trí, tín, không trung không hiếu, không trên không dưới, không thiên đàng không địa ngục, tất cả chỉ có bác và đảng, tất cả chỉ trên vài kilogram gạo mỗi tháng tiêu chuẩn, một miếng thịt đủ để giết mạng người. Hải ơi còn nỗi sợ hãi nào hơn, những giận ghét căm thù chúng bơm vào trí óc non nớt con trẻ, những mầm non của tương lai.
Hơn ba mươi năm, tau ngồi nhớ về một khoảng thời gian rất ngắn, tau không thể quên. Từ khoảng thời gian này, bao con người lớn lên, hay tự hủy đi vì bao điều thay đổi. Khoảng thời gian phủ đầy mất mát, có những người đánh mất đi chính họ, riêng tau sự mất còn không đủ để diễn tả hết những điều tau học được, không trải qua bão giông làm sao biết vui mừng trong ngày nắng ấm. Một góc trong khỏang thời gian này luôn là ánh mắt của mi dõi theo tau Hải ạ.
Theo thời gian, nỗi đau đớn tâm linh cũng se thành vết sẹo, nhưng ai có thể quên nguyên nhân gây ra vết sẹo phải không?
nhớ một ngày tháng 4 -1975
