Tự dưng hôm nay khi chụp hình món ô mai vừa làm xong, tôi muốn viết về chiếc đĩa được sản xuất tại Nhật Bản có những vết rạn nứt như bị vỡ, nhưng thật ra chỉ là một cách họ muốn nó như thế – nhìn như rạn nứt nhưng rất chắc chắn không dễ bị sứt mẻ.
Ngày xưa ở Việt Nam, gia đình phải khá giả lắm mới có những bộ chén đĩa viền vàng có hình ảnh thật đẹp, thường là theo các tích cũ bên Trung Hoa, những bộ chén kiểu ấy được cất kỹ trong tủ kính để chưng, chỉ những khi cúng giỗ hay có khách quý mới được bày ra trên bàn, những loại chén này cầm lên nhẹ tâng. Ngày thường người ta dùng chén đá, loại bán đầy ngoài chợ chỉ làm bằng đất nung, sau đó tráng một lớp men trắng ngà được xếp thành từng chục rồi cột lại bằng dây lạt, kỹ lưỡng lắm một năm cũng phải mua chén bát vài lần, loại này nặng chình chịch. Nhà có con nít thì dùng chén nhựa, sau 1975 có các loại chén đĩa bằng nhựa cứng in hoa màu đỏ, loại này bà Nội tôi khi đã sang Mỹ gởi về cho các cháu dùng, nhà em gái tôi ở Nam California bây giờ vẫn còn cả tủ.
Khi sang Mỹ tị nạn năm 1991, tôi thích mua chén đĩa được làm từ Đài Loan, màu trắng hoa xanh dương nhạt nhưng sau đó tôi thấy nó dễ bị mẻ nhất là khi bà chủ là tôi bắt đầu có dấu hiệu “hết trẻ” ngón tay – bàn tay có khi bị tê bị luýnh quýnh va vào cạnh bàn bếp bằng đá khi xếp bát vào tủ hay vào máy để rửa. Rồi tôi học được từ những người bạn thà chịu tốn tiền nhiều hơn để mua chén đĩa được làm từ Nhật, nhẹ mỏng khó mẻ nhất là có nhiều hình vẽ kỷ hà dễ thương đẹp mắt, mỗi kiểu vẽ đều được ghi tên hay hãng sản xuất, chất liệu men sứ ceramic màu vẽ nét vẽ sắc xảo lạ kỳ, nhìn thì đơn sơ nhưng ngắm thì góc cạnh nào cũng có điều gì đó quyến rũ mình, ngay cả ly tách uống trà.
Tôi không là người thích thú sưu tầm đến nơi đến chốn, sự hiểu biết không nhiều nhất là không cần vươn tới khoảng lịch lãm cầu kỳ, chỉ biết thưởng thức nét vẽ đẹp, màu sắc lạ lùng pha trộn hài hòa, đôi khi chọi nghịch với nhau.
May mắn được đi một vòng Nhật Bản được thử trà đạo, biết tại sao chén uống trà phải có hoa văn bên trong bên ngoài, khi uống phải xoay cám ơn người mời bằng cách tìm góc họa tiết đẹp rồi phải uống nhấm thật chậm, biết thì biết vậy chứ nếu ngày nào cũng bày trà đạo thì chắc chắn tôi kiếu không thể nào bày nổi!
Tại sao người Nhật thích tạo ra những nét rạn vỡ trên các chén bát ly tách, ngay cả cấu tạo được bộ tách có hai lớp để khi uống trà nóng tay không bị khó chịu, có lẽ họ đã chứng kiến sự đổ vỡ tàn khốc của hai quả bom nguyên tử chăng? Người ta khi nhắc đến điều này hay thêm câu: “Quả báo nhãn tiền!” vì trước đó quân phiệt Nhật đã quá tàn ác với dân Việt Nam nạn đói năm Ất Dậu!
Phải ngừng ở đây, vì tôi đang thích thú ngắm nhìn những chén bát tôi có được làm từ Nhật, có cái tôi khệ nệ mang từ Nhật về, có cái tôi mua ở Mỹ trong những tiệm chuyên bán chén đĩa trong khu Century Mall, trong Daiso cũng có, nhắc chi nhân quả xa xôi!
Quan trọng là những chén bát tôi mua dùng cách đây hơn 15 năm vẫn nguyên vẹn, có bị vỡ là vì ông rể út đập giúp vài cái khi anh chàng lăng xăng giúp vợ dọn dẹp trước mặt hai “lão gia” lần đầu sau ngày cưới, chẳng lẽ tóm áo nó bắt đền, nên thôi tha cho con nó làm phước để nó hầu hạ con gái mình!