Chị Tư Huệ Thân mến!
Nghe chị kêu tên tui lồng lộng, nhờ người này truyền qua người khác biểu tui chỉ chị nấu món cá kho tộ mà tui hỗng có giờ mài mực trả lời. Đến nay rửa đặng đôi tay tui ngồi vô bàn viết trả lời đến chị.
Tui ngay đây chớ có đi đâu xa đâu, mà công chuyện hằng hà đeo đẳng tui không dứt, nó đeo tui như đỉa đeo chưn hạc, bứt không ra xả không hết, đến Tết Công – Gô tui cũng hổng biết công chiện có xong đặng hay không! Thôi kệ nó đi tui kê bàn viết đại. Tui tả chi cũng không bằng ông thầy Trường An họ Hồ của tui tả, chị đọc ổng tả món ăn hỗng nhiễu nhão thèm là tui hỗng ăn trầu ba bữa, chị kiếm ba quyển của ổng mà đọc mà ngẫm tính chi li tỉ mỉ của ổng nghen chị!
Tui có bức hình tui chụp dí ông thầy Hồ Trường An của tui, mèn đéc ơi ổng đẹp trai hơn tui nhiều chị ơi, chị đừng chặn tui lại hen, dà tại nhiều người nói tướng tá tui y chang đàn ông con trai cái tướng cứng ngắc cứng còng, mang đôi guốc cao chớ hề ẹo qua ẹo lại. Rồi chị ngắm coi thầy tui cũng điệu đà y như tui phải vậy hông?
Tui cũng biết điệu hạnh lắm chớ chị, bữa nào tui pha bao nhang hơi mạnh tay là đôi môi tui đỏ lè đỏ lẹt, bữa nào tui bứt nhằm cái bông màu tía là gò má tui đỏ lẹt đỏ le. Chị biết bao nhang hông chị, chèn ơi không lẽ chị không biết cái vụ này, để tui chỉ cho chị biết đặng làm đẹp với người ta nghen, ra chợ vô hàng bán chạp phô, lựa bịch nhang nào có màu đỏ thiệt đậm mua dìa cho tui, trước khi ra đường chị xé miếng bao nhang, ngâm dô hai ba giọt dầu dừa, nhớ là hai ba giọt là đủ, đừng ham cho dô cả chung mà cái màu lợt è, sau đó chị mới lấy nó trét lên môi, nhớ hen dùng ngón tay trỏ miết nhè nhẹ để có nó dịu êm mọng ướt. Nó là bờ môi của chị đó, tui nói chiện hổng đầu hổng đuôi, hổng sau hổng truớc, chị đừng chấp tui hen, người có ăn có học nói chiện nghe bắt ham, tui ăn thì có học thời không, nên nói chiện lằng nhằng như đám dây tơ hồng mắc trên bụi duối.
Chị hỏi tới đám dây tơ hồng, hỏi thêm bụi duối là tui nói chiện tới sớm mai không dứt đâu nghen, thôi tui nói tiếp cái chiện cá kho tộ, hôm hổm tính kêu điện thoại mà rồi tui quên tuốt luốc, quên là chiện thường tình ở quận, ở huyện ở thành, tui hen tui thề tui không quên, bị dị trong đầu tui nhớ thôi là nhớ, nhớ đủ thứ Tấn – Tần, nhớ luôn qua tới thời Mạc – Trụ, lụ hụ chiện mỗi ngày, tầy huầy chiện mỗi tối. Bữa nào buồn tui hát lối ngân nga: “Từ là từ phu tướng bảo kiếm sắc khoán lên đàng . . .” rồi cũng tự ên tui đánh nhịp cái chóc, đánh bằng lưỡi chớ bằng cái chi, song la nhà tui hỗng có, tại dzậy mờ bà con gặp tui ai cũng khều tui biểu tui ca nghe cho dzui.
Đó chị thấy hôn, tui nhiều chuyện tới ông thầy Hồ Trường An của tui còn lắc đầu: “ Cỏn thiệt xãnh xẹ hết nói nổi.” Tui bàn lung tung mà chưa mào đầu được cái chuyện cá kho tộ nữa chị thấy hông! Rồi hen tui vô câu đầu, chị biết gì thêm chỉ tui thêm, để tui ca cho hết sáu câu hen chị.
Trước hết là cái tộ đặng kho cá, tui sắm cho được cái tộ nung bằng đất sét Bình Dương, chị lựa sao cho được cái tộ trơn lù, thấy mặt lỗ chỗ tàng ong nhớ đừng có lấy, cái tộ mặt rỗ, làm khổ ông lò á chị, tại nó dễ nứt rạn, rò rỉ nhiểu nhảo lèo xèo tắt lò tắt bếp, ông bà Táo ổng bả đâu có vui.
Mua đặng cái tộ rồi chị mang dìa trét dầu dừa trong ngoài cho hung cho ngập đó, để qua đêm sáng sớm chị trét dầu tiếp vô nữa, trét tới hồi chị dòm cái tộ nó láng mướt là khi chị xài nó đặng. Tộ đất sau khi ngậm dầu, như con gái sau hồi có kỳ có nguyệt nó đẹp nó dịu, nó ngon lành dẻo dai chị nghe câu: “Gái mắc hơi trai như cái tộ đất ngậm dầu” hông? Sở dĩ có cái câu nói đó là do như vầy nè, con gái mà bắt đầu biết hơi con trai là nhớ nhung trong dạ, cũng y như cái nồi đất nó bị chị cho nó ăn dầu, nó thèm được ăn tiếp ăn miết cho dù chị có bỏ nó lên ông lò ông cà ràng chị nấu nóng hơ nóng chảy nó cũng đâu hay, nó chỉ biết một điều là nó được ăn thêm ăn nữa. Tại vậy mà sau khi cho cái tộ đất ngậm dầu rồi chị mặc sức mà kho cá , kho thịt kho hoài kho hủy, kho cho tới khi cái tộ trắng trẻo thành đen mun, từ cái tộ thanh xuân thành cái tộ già háp. Nói tiếp cho chị nghe: “Đường trường mới biết ngựa hay, cái tộ càng già kho cá càng ngon” à nghen. Tui còn cái tộ từ thời má tui để lại, tui giấu nó trên trái bếp, khi nào gặp bạn thân tui mới lôi xuống đặng kho mớ cá lòng ròng, mớ cá bống trứng, mớ cá lóc cá kèo, bữa nào sang tui mua luôn con cá bông lau kho luống. Nè nghen bông lau khác con tra da trơn à nghen, đứa ăn đồ tạp đứa được ăn cám ăn cơm dừa à nghen, da con tra đen trơn thấy là gớm mua nó dìa phải trộng cả đêm trong nước vo gao cho nhả nhớt xình nhớt cỏ, sớm hôm lo ướp tỏi ướp hành rồi tiêu cả hũ may ra trị nổi mùi tanh mới kịp kho đặng mà ăn bữa trưa. Còn con bông lau heng, chèn ơi y chang con gái nhà giàu trắng da dài tóc thịt thà thơm thấy thương, khỏi cần hít gần để nó xa xa cũng ra cái mùi lúa mới trổ đòng đòng, sớm ra chợ mua dìa mần sạch ướp dí nước mắm nước hành, chút tiêu là nấu cái một, chị dòm cái sớ thịt nó cũng bắt ham y hình cánh bông hường tròn lẳng trong khe mà ham nổi lửa kho cái rụp.
Chị thấy tui chuyển qua câu xề chưa chị, tui chuyển qua mớ cá rồi chị thấy hông, có cái tộ đất rồi, chị còn phải kiếm đặng cá ngon. Cá ngon là cá không ươn, đôi con mắt còn trong khe chưa bị cõi đời ô trọc che màng đục lờ u tối, chưa bị tình trường làm nó bị mù câm. Chị lấy ngón cái bật mang nó ra coi đi hen, nó còn đỏ tươi đỏ thắm, đỏ màu môi con gái, hổng phải đỏ màu bao nhang, màu máu lựu đâu nghen chị. Hễ kiếm đặng mớ cá nhẩy đong đỏng trong rổ là chị trúng ngày hên, lang quân ăn xong tộ cá, ngậm miếng nước trà, tà tà lại gần bên chị, giả hổng khen mùi tóc chị thơm chị gọi tui mắng vốn. Hông biết lang quân chị sao, chớ lang quân tui mở miệng khen tóc thơm là bắt đầu giả vô câu vọng cổ không lời: “Trời sanh sông sanh đò, trời sanh giếng trời sanh gàu, trời sanh ra Qua trời sanh ra Em – Mây trên trời cuộn nhau, sóng dưới đất cuộn nhau . . .” Hú hồn hông chị, tui nói rồi, tình gái trai nó ngộ hen chị, trái tim thông với trái bao tử, nên hai đứa nó y hình giống nhau, đứa lồi đứa lõm. Hễ bao tử phình, trái tiêm nó thổn thức, bao tử lép trái tiêm nó im re, (mèn ơi nói tới trái tim tui sửa miệng thấy sợ.)
Có tộ đất có cá ngon, mắc gì mình không làm thành món phải dị hôn. Mớ ròng ròng khỏi nói rồi, chị lượm bỏ ba mớ rong rêu đi, xóc muối nó, để cho thiệt ráo. Cái tộ nóng hung chị bỏ miếng mỡ sắt hột lựu vô, đó chị ngửi cái mùi mỡ thắng hôn, nó thơm kể gì phải dị hôn, dặm dô nắm hành mèn ơi nguyên xóm nó biết chị nấu ăn, kế đó chị cho muỗng đường dô đi, đảo cho dữ đó, thấy nó vàng như nắng chính ngọ là khi chị cho muỗng mắm ngon vô, nghe tiếng “xèo”, cùng lúc cái mùi quê hương xốc lên ứ mũi, cái mùi xứ sở, cái mùi làm đám mía, đám tre, đám chuối cũng lao xao, rồi đó chị đổ cá vô tộ đi, nhẹ tay chị đảo cho tụi nó thấm tháp, đảo cho tụi nó xuất hạn, đặng tụi nó hút vô mình tụi nó cái thơm hành béo mỡ, hút luôn cái mặn mà của muối của mắm chị nêm, chị nghe tiếng lục xục là chị hạ lửa liu riu, khúc này chị có quyền tay đánh đòng xa, qua hàng xóm ba điều bốn chuyện rồi đó chị, để ông táo canh tộ cá, khi nào chị ngửi cái mùi thơm ngọt, không còn mùi mắm tanh rình là khi tộ cá tới kỳ, mở nắp dặm thêm miếng đường, dặm thêm miếng tiêu, hái ba trái ớt đỏ hường xếp lên nó, tắt hết lửa đi hen, cái nóng hực còn lại đủ cho cá kẹo, đủ cho tiêu ớt bốc hơi. Tui học đặng khúc này là qua câu ru tui nghe riết bắt nghiền: “Ầu ơ, ví dầu cá lóc kho khô – Bỏ tiêu cho ngọt bỏ hành cho thơm.”
Xém chút tui quên chuyện nghiệp chướng trong con cá, mèn ơi, chị nhớ gỡ nghiệp cho con cá đi đầu thai nghen chị, chị không gỡ nghiệp là tộ cá mang họa, nguyên cái tanh tưởi của con cá làm hư tộ cá, lá răm lá húng cũng không xóa nổi vị tanh nghiệp chướng đó đâu. Cái nghiệp cá nó nằm ngay yết hầu của nó đó chị, cá sông cá biển chi cũng dzậy ráo, (trái tim nào không mang nghiệp chị nghĩ ra hông) hễ chị sợ sát sanh, nhờ mấy ổng đập đầu nó, làm sạch vẩy, cắt sạch kỳ chị mới ung dung ra tay cứu độ, chị lấy ngón trỏ, móc vô cái khe hình tam giác, ngay dưới cặp mang nó đó trái tim nó đó con người mang nghiệp vì miệng lưỡi con cá mang nghiệp trong trái tim. Mèn ơi! Bữa nào có cá tươi mang qua nhà tui, tui mần giùm cho.
Tui kho cá mà còn suy ra vầy nè, chị nghe coi phải không nghen: Sống ở đời y như kho tộ cá, đừng sa đà mà hư mà hại, hễ nó sôi đủ phải hạ lửa, sôi quá bể tộ còn gì mà ăn phải không chị Tư.
Như Hoa Ấu Tím
