Nấm mối

tác giả Phạm Thu Thảo
50 xem


Một chiều đi làm vườn vô nhà anh hối hả chuẩn bị tắm rửa để “họp tổ”. Tôi chọc :
__ Lẹ lẹ đi hong thôi hết rượu bà con ơi….!!
Anh lườm tôi:
__ Biết nay mồi gì không! Nghe đừng có thèm nhen.
Nấm mối đó.
Tôi trố mắt : hả!!!
__ Vậy anh ăn ít hoi ,chừa phần mang về cho em !!
Anh trề môi:
__ Nghĩ sao vậy ? ăn rồi còn xin về
Tôi cười khanh khách bày kế :
__Thì anh cứ nói vợ tui có bầu nó thèm . Bảo đảm anh hai ( anh hàng xóm )chừa em nguyên tô canh nấm mối luôn á.
Chồng tôi đang uống nước anh cười may không bị sặc .

Cũng có đến 4_5 năm rồi ,tôi chưa được ăn lại món nấm mối.
Nhớ vị ngọt thơm của nồi canh nấm mối nghe mà …thèm thiệt luôn chớ không phải nói chơi.
Nấm mối là loại nấm đặc biệt chỉ có ở vài vùng quê. Nấm mang vị ngọt thanh ,ăn giòn và mùi hương đặc trưng tuyệt vời , thơm nức mũi khi xào nấu.
Thường vào khoảng thời gian nầy là mùa nấm mối . Nấm mối bắt đầu có lai rai từ đầu tháng 5 âm lịch và hết vào cuối tháng 6 âm lịch . Nấm mối mọc rộ vào giữa hai tháng này .Nên năm nào tới tết đoan ngọ mùng 5 tháng 5 thì bao giờ Chợ Lách cũng có bán nấm mối. Nấm đầu mùa thì đắc như tôm tươi.
Thường trước khi nấm mối mọc người dân quê có nhiều kinh nghiệm họ cảm nhận được qua thời tiết đó là ngọn gió_ gọi là gió nấm mối . Sau vài hôm thì sẽ nghe trong xóm râm ran anh A,anh B vừa nhổ được gò nấm mối .
Cái quý hiếm của loại nấm này là không thể cấy trồng như nấm rơm ,nấm tuyết hay bào ngư … Mà nó chỉ mọc ở những chỗ có đàn mối làm tổ dưới đất . Khi đàn mối đi qua nó tiết ra chất gì đó kết hợp với độ ẩm của đất sẽ tạo ra một loại men từ đó mọc lên thành nấm . Vì vậy nó mới có cái tên nấm mối
Mối hay làm tổ ở những gò đất vừa phải không cao không thấp nên khi nấm mối mọc thì cũng khoanh một vùng ngay gò mối nên khi phát hiện nấm mối mọc người ta hay gọi là gò nấm mối .
Nấm mối thường mọc gò đất nào thì năm sau cũng mọc lại quanh chỗ cũ nhưng nhiều hay ít thì hên xui. Ngoài ra nó cũng mọc thêm những chỗ mới nơi có dấu vết bầy mối đi qua .
Ở gần những bụi tre ,hàng rào là nơi nấm mối hay mọc nhất . Người ta hay truyền nhau câu” ma nấm mối ” để chỉ người hay phát hiện nấm mối nhanh nhất , nhiều lần nhất . Vì nấm mối mọc ràng ràng gần lối đi nhưng có người đi qua đi lại hai ba lần mà vẫn không thấy được nó . Còn có người mới bước tới thôi đã thấy nấm mối mọc lềnh khênh ,mặc sức mà nhổ. Ông bà xưa thường bảo rằng ai nhẹ vía thì mới thấy nấm mối còn ai nặng vía quá thì không thể nhìn thấy . Nên họ ví nấm mối như ma . Ai nhẹ vía sẽ hợp mà nhìn thấy được nhanh hơn. Ai nặng vía thì không bao giờ nhổ được nấm mối đâu.
Nấm mối lạ thêm cái nữa là khi phát hiện gò nấm mối thì không được lấy dao nạy lên mà chỉ nên nhổ bằng tay hoặc dùng cây nhọn mà nạy chân nấm lên thôi. Nhiều người cho rằng có hơi dao thì năm sau nấm không mọc lại nữa .
Ngày tôi còn nhỏ mỗi năm tới mùa nấm mối là tha hồ mà ăn bởi vườn nhà rất rộng .
Tới mùa nấm mối ba má tôi hay dậy sớm từ trước 5 giờ để ra thăm vườn và nhổ nấm . Nếu đi trễ thì trộm sẽ vào nhổ trước .Chủ vườn chỉ có thể nhổ mót lại mà thôi. Nấm mối tuy là mọc trong vườn nhà mình nhưng hễ ai xí trước thì họ nhổ không thể giành gò nấm mối này trong vườn tao là của tao. Nào giờ nấm mối mặc định giống như “chim trời cá nước ai. Ai bắt được nấy ăn” vậy thôi.
Tuy nhiên vì vườn rộng mà trộm thì lại đi giác khuya 4_5 giờ nên gấp gáp cũng không thể phát hiện hết các gò nấm .Nhất là những gò nấm mới thì vô phương. Đa phần họ canh nhổ các gò nấm mối cũ cho lẹ.
Xung quanh nhà tôi lại có nhiều bờ đất và ba trồng rất nhiều bụi tre tàu nên dù trộm có nhổ hết nấm mối ngoài vườn thì xung quanh nhà nấm mọc nơi các bụi tre cũng ăn không hết.
Tới mùa nấm mối ba hay sai tôi đi thăm vườn . Đi quanh vườn cho có bóng người ,trộm thấy , nó cũng ngại vào . Ba nói mấy tay ăn cắp nó đi lạo lạo suốt ngày . Mượn cớ sẳn tìm nấm mối và sau là để ý cây nào sai trái thì sẳn trộm trái luôn . Một công đôi chuyện.
Những tay nhổ trộm nấm mối trong vườn tôi cũng đâu ai xa lạ . Họ chính là người ba tôi hay mướn làm ngày .
Sau này khi vườn chỉ còn trồng toàn quýt , ba tôi bèn mướn luôn mấy tay hay ăn cắp vặt này làm tháng .Họ ăn ngủ tại nhà tôi luôn. thế là tới mùa nấm mối ,cả ba thanh niên nầy nhổ nấm mối trong vườn nhà đem vào ăn mệt nghỉ. Họ nhổ nấm mối nhiều vì họ rành chỗ nấm hay mọc . Má tôi nấu rất ngon và Ba tôi từ nào giờ luôn cho người làm ,ăn chung mâm với gia đình (xem như con cháu trong nhà) . Nên họ ăn uống thoả thích . Do không thiếu thốn nên họ cũng dần dần trở lại bổn tính lương thiện.
Tôi thích cái cảm giác mừng rỡ khi ba má hay mấy anh người làm ,mang nấm mối mới nhổ vào nhà . Tôi lăng xăng tìm dao gọt nấm . Gọt nấm mà còn thấy thích thú chứ nói gì đến nhổ được nấm.
Gọt nấm mối là phải dùng dao nhỏ gọn và bén cạo thật nhẹ nhàng lớp đất bám vào chân nấm . Gọt phải khéo không cho phạm vào nấm . Sau đó ngâm nước lạnh một xíu cho lớp bụi đất bám trong nấm mềm ra rồi rửa kỹ từng nấm . Sau đó ngâm nấm mối trong nước muối pha loãng vài phút mới vớt ra rửa sạch và chế biến .
Nấm mối làm món gì cũng ngon từ chiên nướng tới xào nấu . Nhưng ngon nhất vẫn là món canh nấm mối nấu chỉ mình nó không nấu chung với loại rau nào cả . (Cho dù nó nấu với canh rau gì thì nồi canh cũng đều ngon)
Nấm mối nấu canh duy nhất mình nó thì nồi canh nấm sẽ phát huy hết vị ngọt ,vị thanh và mùi hương thơm phức . Nấu canh ở dưới nhà bếp mà hương thơm lan khắp nhà trên.
Canh nấm mối đặc biệt không nêm hành lá mà chỉ nêm ớt và tiêu. Nhưng tiêu cũng hạn chế . Nêm ớt vào thì nồi canh nhìn hấp dẫn lắm . Có người thích chấm nấm mối với nước mắm cũng có người thích chấm nấm mối với muối ớt.
Nấm mối được phát hiện sớm thì nhổ được nhiều nấm búp ăn sẽ ngon ngọt hơn các tai nấm nở bung dù . Nấm dù vừa phải cũng rất tuyệt nhưng nấm bung dù lớn quá thì nấm sẽ nhạt bớt độ ngọt nhưng mùi hương vẫn còn.
Tôi nhớ mùa nấm mối cũng là mùa măng tre mọc nên má tôi hay xào nấm chung với măng . Ăn cũng rất ngon . Mùng 5/5 làm bánh xèo má tôi hay chiên bánh xèo bằng nhưn nấm mối với măng tre ăn cái nào cũng ngọt ngon hết biết.
Vì nấm mối nấu để hâm tới hâm lui không còn ngon nên má tôi thay đổi món . Khi thì xào,khi thì nướng ,khi thì canh .
Có một món nội tôi thích nhất đó là canh nấm mối nấu với nước cốt dừa. Ui chao vừa ngọt vừa béo . Ăn nóng hay ăn nguội gì cũng đều thơm ngon hết trơn.
Sau này khi về nhà chồng , vườn cũng mênh mông nhưng bên gia đình chồng tôi trồng chôm chôm hình như ít nấm mối hơn trên nhà tôi .Nên nấm cũng đủ ăn chứ không nhiều. Khi Tân còn học cấp 1 thì tới mùa nấm mối vẫn ăn được thoả thích . Và đó cũng là món Tân cực kỳ ưa . Nên ở nhà nhổ được nấm là ba mẹ chỉ ăn lấy vị tất cả chừa phần cho bà nội và cu cậu mà thôi.
Lúc đó Tiến còn nhỏ chưa biết thưởng thức món nấm mối . Khi Tiến biết được nấm ngon thì nấm mối càng ngày càng thưa đi . Cho tới thời điểm 5 năm trở lại đây ở quê tôi nấm mối hầu như gần tuyệt chủng . Tuy nấm mối có mọc nhưng rất lưa thưa .
Khi muốn ăn nấm mối thì tôi canh mua nó ở chợ Phú Phụng vào sáng sớm mỗi khi chở nội Tân đi Vĩnh long tái khám.
Lúc đó nửa ký nấm mối có 4_5 chục ngàn thôi mà đã thấy đắt .Nên mua về vợ chồng tôi chỉ nấu cho bà ăn thôi. Lâu lâu anh đi vườn nhổ được mươi tai nấm mối là mừng húm . Mang vào nấu đủ 3 chén canh cho ba bà cháu ăn thôi. Có hôm anh nhổ chỉ có 2 nấm mang vào nhà . Tôi cũng nấu cho con 2 chén canh toàn nước nhưng tui nhỏ vẫn húp xì xụp vì mùi nấm rất thơm.
Có năm Tân học lớp 11,anh nhổ được cỡ nửa ký nấm mối . Chỉ dám cho nội và Tiến ăn còn phân nửa thì xào rồi đông lạnh gửi lên Sài Gòn cho con vì biết Tân cũng mong tới mùa nấm mối.
Giờ nấm mối như biến mất khỏi khu vườn nhà tôi cũng như những khu vườn lân cận. Nạn phun xịt thuốc trừ sâu đến con kiến hôi mạnh nhất còn không sống nổi huống là con mối nhỏ bé.
Nấm mối từ món bình dân nơi thôn dã nay thành món quý hiếm . Người dân quê nghèo xưa ăn nấm mối vô tư giờ chẳng thể mua nổi cho dù vài gam khi nấm mối lên tới triệu rưỡi một ký. Gạo có mười mấy ngàn còn kiếm tiền mua trầy vi tróc vảy ở đó mà mua nấm mối ăn chơi.
Có năm ở miệt Long Khánh ,Vũng Tàu trúng nấm mối . Nhưng theo nhiều người từng ăn thì nấm mối ở miền ngoài tuy có to hơn nấm mối ở đất Bến Tre nhưng vị ngọt thanh lại không bằng . Nấm mối quê tôi khi còn nấm búp là ngon vô kể. Chúng vừa ngọt thơm lại vừa giòn giòn . Nhưng nếu nấm ở xứ long Khánh mà mua nấm búp thì cứng ngắt không ngon lành gì.
Sẽ không bao lâu nữa , nấm mối chỉ còn là ký ức khó quên của người dân quê mà thôi . Bởi giá cả đắt đỏ như thế thì chỉ có quan chức hoặc đại gia mới ăn nổi chúng thôi.
Ngày xưa ba tôi hay đọc bài vè nói ngược . Tôi chỉ nhớ câu ” xe chạy dưới nước . Tàu chạy trên bờ” . Giờ thấy nó y chan rồi . Những ngày mưa ở Sài Gòn thì xe chạy toàn dưới nước không!
Ngày xưa chủ thì giàu còn tớ thì nghèo . Giờ bọn đày tớ nó giàu sù sụ , ở biệt phủ, đi xe sang . Còn thân làm chủ bị đày tớ , nó hè nhau đè đầu cỡi cổ ngóc đầu lên không nổi.
Cuộc đời thay đổi ngược từ lúc nào mà đày tớ thành tớ đày .
Những món ăn xưa của người không tiền giờ tiền không!
Buồn.

Những Bài Liên Quan

Copyright © 2023 dactrung.com; all rights reserved